Rwanda: groene heuvels en verborgen schatten voor bevoorrechte bezoekers

Zo biedt het bevoorrechte bezoekers de bijzondere ervaring van zijn berglandschappen, de rijkdom van zijn landbouwcultuur en de vriendelijkheid van zijn inwoners, die 30 jaar na de genocide op de Tutsi’s aangezet worden om zich te verzoenen. Een reis doorheen de geschiedenis en in de weidse natuur. Dat moet je gezien hebben.

Vulkaanpark, indrukwekkende ontmoeting met gorilla’s

Na een vermoeiende klim van twee uur over vulkanische rotsen en vegetatie stonden we op een hoogte van 3.000 meter eindelijk oog in oog met hen: de berggorilla’s! In het dichte gras zit een familie rond het mannetje, een 22 jaar oude ‘zilverrug’ van meer dan 200 kg, onderuitgezakt als een vorst. Het is onmogelijk om niet onder de indruk te zijn bij de aanblik van deze woudreuzen, rustig, zelfzeker en toch zo menselijk.

De gids had ons gewaarschuwd: kijk ze niet in de ogen als ze dichterbij komen, hurk als je oog in oog komt te staan en maak een enkel keelgeluid om te tonen dat je als vriend gekomen bent… Deze koningen van de jungle zijn niet bang – misschien geen wonder, gezien hun fysieke voorkomen? We staan nog geen drie meter van ze vandaan, helemaal gefascineerd.

Een ontmoeting met de gorilla’s is het ‘nec plus ultra’ van een reis naar Rwanda. Het wordt met zijn ruige, beboste reliëf het ‘land van de duizend heuvels’ genoemd, maar telt ook een aantal echte bergen. Eén van de hoogste, met een hoogte van meer dan 3.700 meter, is de slapende vulkaan Visoke. Hier, op de hellingen van deze kegel op de grens met de Democratische Republiek Congo (DRC), leven de ongeveer 1.000 berggorilla’s die in Rwanda, de DRC en Oeganda voorkomen.

Philippe Bourget | cmsGewassenteelt op de hellingen van de Visoke-vulkaan

Voordat de Amerikaanse primatologe Dian Fossey deze primaten in de jaren 1960-1980 kwam bestuderen en hen met hand en tand verdedigde, tot op het punt dat ze in botsing kwam met lokale bewoners en in 1985 werd vermoord onder onopgehelderde omstandigheden, waren er slechts 250 gorilla’s. Ze zijn nu het ‘zwarte goud’ van Rwanda en worden angstvallig beschermd… en ze zijn voorbehouden aan een rijke minderheid, want alleen wie het kan betalen krijgt het ongelooflijke recht om het Nationale Vulkaanpark te betreden, aan een prijs van… € 1.500 per ticket! Voor dat geld is de onuitwisbare emotie van het zien van deze dieren helaas voorbehouden aan wie het zich kan veroorloven.

Tegen een redelijke entreeprijs, kan je echter ook de makkelijker toegankelijke gouden apen zien (US $100), en ook het graf van Dian Fossey (US $75), begraven in het regenwoud in de buurt van haar geliefde primaten.

Nationaal Park van Nyungwe, chimpansees en de Nijlbronnen

In het zuidwesten van Rwanda vind je het Nyungwe National Park, dat in 2005 werd geopend en sinds 2023 op de UNESCO erfgoedlijst staat. Het heeft een oppervlakte van 1.019 km² en je vindt er bijna 500 chimpansees en een kolonie van naar schatting meer dan 500 colobusapen (of franjeapen). Deze apen vlak voor de ingang van het park de weg zien oversteken, als een wit-zwarte golf geleid door een ondoorgrondelijk kudde-instinct, zal voor mij voor altijd één van de hoogtepunten van deze reis blijven. Colobusapen zijn één van de 13 apensoorten die in het park voorkomen. Het park staat ook bekend als één van de verst afgelegen bronnen van de Nijl. In dit regenwoud stroomt het water in rivieren die andere, grotere rivieren voeden. Ze komen allemaal samen in het Victoriameer, de officiële bron van de Witte Nijl.

Naast de chimpansee-tracking, die elke ochtend heel vroeg wordt georganiseerd onder begeleiding van een gids die een groep van maximaal acht bezoekers begeleidt (de toegangsvergunning, inclusief parktoegang en gids, kost US$ 240 per persoon), belooft Nyungwe als één van de beste voor het toerisme ontwikkelde parken, nog andere verrassingen. Een wandeling van ongeveer 1 uur door het woud leidt naar een hangbrug door de boomkruinen (US$ 100 toegang tot het park + US $40 per persoon).

Eén tip: begin er niet aan als je hoogtevrees hebt! Anderzijds is het wel een kans om de igishigishigi te ontdekken, immense boomvarens waarvan sommige stammen honderden jaren oud zijn. Eind 2024 wil het park een zipline van 2 km en een ecolodge met 20 kamers openen. Je kan er ook de spectaculaire Ndambarare waterval bewonderen (US$ 115) tijdens een 2 uur durende wandeling en ook vogels spotten. Een andere optie is een driedaagse trektocht, met accommodatie in een boshut, voor US$ 450 per persoon all in. Een financieel haalbaarder forfait.

Nyungwe wordt beheerd door ‘African Parks’, een internationale NGO die gespecialiseerd is in het beheer van nationale parken en beschermde gebieden in Afrika. Er kwamen in 2023 bijna 23.000 bezoekers over de vloer. Dat zijn vooral Rwandezen (die een veel lagere prijs betalen), Amerikanen, Belgen en Duitsers.

Het Kivumeer en zijn ‘spinboten’

Het Kivumeer, en daarmee zitten we nog steeds in het westen, is het derde sterke punt van het land. Op de grens met de Democratische Republiek Congo – er zijn spanningen tussen de twee landen vanwege de vermeende steun van Rwanda aan de rebellengroep M23 in Congo – heeft deze watermassa die één van de tien grootste is van Afrika, iets van de ‘Rivièra van het Zwarte Continent’.

Deze indruk wordt bevestigd door de aanwezigheid van een aantal weelderige villa’s met zwembad die uitkijken over de met pijnbomen en eucalyptusbomen bezaaide oevers. Vanuit het 18 kamers tellende Cleo Lake Kivu Hotel, één van de luxueuze accommodaties voor Premium toeristen in het land, is het uitzicht op de kust en de eilanden bijzonder idyllisch. ‘s Ochtends vroeg kan je de vissers, in koor zingend en fluitend, zien en horen terugkeren naar hun eigenaardige boten. Het zijn telkens drie lange, smalle boten die met houten palen aan elkaar gebonden zijn, zodat ze er een breed net tussen kunnen spannen.

Hoe archaïsch ze ook ogen, deze ‘spinnen op het meer’, uitgerust met lange palen aan de boeg en achtersteven om de netten binnen te halen, zijn ook ongelooflijk mooi. In samenwerking met de hotels bieden lokale gidsen toeristen de mogelijkheid om bij valavond aan boord te gaan bij de vissers. Het is een excursie die uit een ander tijdperk lijkt te komen, bij het licht van petroleumlampen, en een kans om het dagelijks leven te aanschouwen van de mannen die onvermoeibaar jagen op sambazas (kleine visjes om te frituren), de specialiteit aan het meer.

Je kan ook een kajak huren om te varen tussen de eilanden, zoals de ‘Chapeau de Napoléon’ of de ‘Singes’, vlakbij de stad Karongi. Vroeger lieten boeren hun vee al zwemmend over de kanalen van het ene naar het andere eiland gaan als de weidegronden op het ene uitgeput waren. Dit schouwspel wordt nog steeds georganiseerd voor toeristen. Ook kan je baden in het Kivumeer. Maar wees voorzichtig, want het is tot 480 m diep en er komt giftig methaangas uit de diepte. Het wordt industrieel gewonnen om elektriciteit te produceren voor een deel van de Rwandese bevolking.

Kigali, de grote hoofdstad

Als je van park naar park gaat, lijkt het alsof je heel Rwanda doorkruist. Je ontdekt een land met heuvels van meer dan 1.000 meter hoog, dichtbevolkte dorpen, velden met maniok, rijst, bananen, thee en koffie. Langs de weg zie je kinderen in schooluniformen, vrouwen die maniokbladeren op hun hoofd dragen, fietsen vol zakken of hout die door mannen voort worden geduwd… Een land waar mensen barsten van de energie, waar ze hun brood verdienen door zich in het zweet te werken.

Deze tocht leidt onvermijdelijk naar de hoofdstad Kigali. Het is onmogelijk om er je weg te vinden in de wirwar van in elkaar overlopende wijken die tegen de heuvels opklimmen. Er is geen centrum, of eerder: er zijn verschillende centra. Zoals de wijk van het busstation, een lawaaierige en wat vuile plek waar mensen en gemotoriseerd vervoer (motorfietsen zijn koning) samenkomen; of de wijk van het stadhuis, een meer gepolijst centrum met een voorkeur voor winkelen en zaken doen. Deze hoofdstad met ongeveer 1,5 miljoen inwoners, gelegen in het midden van het land, is proper. De straten zijn goed geasfalteerd. Eén van de bezienswaardigheden die je uiteraard niet mag missen is het gedenkteken voor de genocide, een herinnering aan de tragedie waarbij in 1994 meer dan 800.000 Tutsi’s door Hutu’s werden afgeslacht.

Hier en daar biedt Kigali ook een mooi laagje ‘lifestyle’. Je vindt er een aantal ontwerpers en mensen die het sociale leven animeren: het Nyamirambo Women’s Center, een coöperatieve die analfabete vrouwen door middel van werk wil laten integreren; het Nyo Arts Center, de meest prominente kunstgalerie van het land; de showroom van Rwanda Clothing, een winkel met decoratieve objecten, meubels en kleding van ontwerpster Joselyne Umutoniwase; en Uzuri K&Y, de winkel van enkele schoenenontwerpers. Zij zijn de ambassadeurs van een land dat, van gorilla’s tot kunstenaars, Rwanda tot een ‘must do’-bestemming maakt… als je tenminste de middelen hebt.

Praktische info

Hoe ga je erheen?

Vanuit Brussel vlieg je met Rwandair 3 keer per week naar Kigali met een tussenstop op Parijs (Charles de Gaulle). De vlucht duur 9u15, met aan boord vriendelijk personeel. 30 plaatsen in business class maar geen Wifi aan boord. rwandair.com

Formaliteiten en info

Geldig paspoort. Geen vaccinaties nodig. Geen tijdsverschil met België. Valuta: Rwandese frank (RWF). € 1= 1,403 RWF. Klimaat: de beste tijd voor een bezoek is van juni tot september (droog seizoen).

Bezoeken

Je schakelt best een touroperator in om de toegang en bezoeken aan de parken te boeken, en ook voertuigen met chauffeur en excursies.

Overnachten

– Kigali Serena Hotel: een comfortabel hotel midden in de hoofdstad. serenahotels.com/kigali

– Kivu Cleo Hotel: dit heel mooie en hoogstaande hotel in Karongi, kijkt op een prachtige manier uit over het Kivumeer. Comfort et rust verzekerd. cleohotel.rw

– Five Volcanoes Boutique Hotel: we vielen hier voor het groene kader aan de rand van het nationaal Vulkaanpark, ideaal gelegen om gorilla’s te gaan bekijken. Charme en een tropische sfeer.  fivevolcanoesrwanda.com

Meer info

visitrwanda.com/tourisme