Oezbekistan: drie landen in één op de Zijderoute

De Zijderoute verbond China en het Westen over een afstand van 7.000 km en doorkruiste enkele onbekende landen die vandaag allemaal een naam eindigend op “-stan” hebben gekregen: Kazachstan, Tadjikistan, Kirgistan (of Kirgizië) … Door die bergachtige landen met diepe valleien en ongenadige woestijnen trokken rijke caravanen.
En wie aan Oezbekistan denkt, ziet natuurlijk ook de beroemde minaretten en blauwe koepels van Samarkand, Bukhara, Khiva en Tasjkent voor zich. De namen van die steden alleen al roepen avontuur en mysterie op. Naast de pracht van de landschappen en de rijkdom van de gebouwen, zijn de geurige en kleurrijke markten en de muziek en traditionele dansen typisch voor Oezbekistan. De hartelijke Oezbeken laten je onmiddellijk welkom voelen in het land.
Ik ben helemaal klaar voor een tocht door dit land met Chinese trekken, Russische borden, Arabische inscripties en soms Mongoolse gezichten.

Samarkand de Grote, waar twee werelden samenkomen

De naam van deze stad doet menig reiziger dromen, en dat al eeuwenlang.

We bevinden ons hier niet zo ver van de oostgrens van het land, in de buurt van een ander “stan”-land: Tadjikistan. De vele historische monumenten hebben ervoor gezorgd dat Samarkand in 2001 uitgeroepen werd tot kruispunt van culturen en werelderfgoed.

Universeel gekend

Samarkand betekent “stad der ontmoetingen”. Ontmoetingen tussen de Turkse en Perzische wereld, soms met geweld, soms vreedzaam. De drie madrassa’s (islamitische universiteiten) bedekt met mozaïeken uit Registan zijn overal ter wereld gekend en kunnen, afhankelijk van hun bouwjaar, sinds de 15de, 16de en 17de eeuw rekenen op de bewondering van reizigers.

Sterrenobservatorium

Het sterrenobservatorium met zijn prachtige blauwe koepels en enorme, versierde gevels was een prachtige stop op de Zijderoute. Het bewijst dat de stad een belangrijk artistiek en wetenschappelijk centrum was. Zoals zo vaak in Oezbekistan heb ik de indruk dat ik bijna in China ben… maar ik hoor muziek die Indisch klinkt en zie Russische teksten op de borden naast de mozaïeken die zo uit de Koran lijken te komen. Ik hou halt in een oude karavanserai en luister naar het universele geroep van marktkramers, terwijl ik van de geuren en de muziek geniet. Dit is een van de enige landen die mij zo snel zo veel heeft gepassioneerd.

Tasjkent, stenen stad in een geschiedenisboek

Ergens tussen China, Rusland, India en Iran, ligt de republiek Oezbekistan op het kruispunt van keizerrijken en culturen.

Van Genghis Khan tot de Sovjet-Unie, over Timoer Lenk en de poëtische wiskundigen: het land trekt steeds meer betoverde toeristen aan. We beginnen in Tasjkent.

Modern en historisch
“Tasj” betekent “steen” en “kent” betekent “stad”. De Oezbeekse hoofdstad heet dus “Stenen stad”. Een moderne stad die je op een dag of twee kan ontdekken. Wandel over de grote boulevards, over het Onafhankelijkheidspein, door parken en langs prachtige religieuze gebouwen, zoals de madrassa’s. Je bezoek brengt je langs enkele architecturale pareltjes, zoals de Vrijdagsmoskee en de Chorsu bazaar, een lekkere en hartelijke voedingsmarkt met kleurrijke etalages…

Foto: Madrassa Kukeldash

Oude Russische keizerrijk
De architectuur in de “Stenen stad” leest een beetje zoals een geschiedenisboek. Met meer dan tweeduizend jaar geschiedenis werd ze benijd, vernield en weer opgebouwd. In de wijk Oq-Tepa ligt een archeoligsche site dichtbij de rivier Chirchik. De orthodoxe kathedraal getuigt van het Russische keizerrijk, terwijl de opera en de televisietoren herinneren aan het sovjettijdperk. Ik houd van die contrasten tussen moderniteit, toekomst en verleden.

Foto: De orthodoxe kathedraal

Modern en historisch

“Tasj” betekent “steen” en “kent” betekent “stad”. De Oezbeekse hoofdstad heet dus “Stenen stad”. Een moderne stad die je op een dag of twee kan ontdekken. Wandel over de grote boulevards, over het Onafhankelijkheidspein, door parken en langs prachtige religieuze gebouwen, zoals de madrassa’s. Je bezoek brengt je langs enkele architecturale pareltjes, zoals de Vrijdagsmoskee en de Chorsu bazaar, een lekkere en hartelijke voedingsmarkt met kleurrijke etalages…

Oude Russische keizerrijk

De architectuur in de “Stenen stad” leest een beetje zoals een geschiedenisboek. Met meer dan tweeduizend jaar geschiedenis werd ze benijd, vernield en weer opgebouwd. In de wijk Oq-Tepa ligt een archeoligsche site dichtbij de rivier Chirchik. De orthodoxe kathedraal getuigt van het Russische keizerrijk, terwijl de opera en de televisietoren herinneren aan het sovjettijdperk. Ik houd van die contrasten tussen moderniteit, toekomst en verleden.

Bukhara, geboren in een oase aan de poorten van de woestijn

Oezbekistan is een kruispunt van religies en bevat verschillende gebouwen die verhalen vertellen uit het boeddhisme, zoroastrisme, hindoeisme, manicheïsme, judaïsme, oosters Christendom en natuurlijk de islam…

De vroegere oase Bukhara (wat “fortuinlijke stad” betekent) ligt aan de rand van de woestijn Kyzylkum die zich in het westen van Oezbekistan uitstrekt. In de oude Perzische stad hielden caravanen halt. Bukhara was dan ook eeuwenlang een economisch en cultureel belangrijk centrum voor de islam.

360 moskeeën

De prachtige monumenten en levendige wijken maken van Bukhara een rijke en aantrekkelijke stad. Vroeger werd ze blijkbaar de “heilige stad met 360 moskeeën” genoemd. Het hart van de stad is Liab-i-Khaouz, het centrale bekken dat omringd wordt door madrassa’s, of koranscholen, met hun prachtige koepels. Wat verder vind je eetstandjes en bazaars. Wanneer je de straatjes in het centrum blijft volgen, kom je aan Poi Kalon en zijn madrassa, moskee en minaret van 48 meter hoog.

Een stenen schip

Ik stel maar al te graag Ark voor, een vesting zoals je er waarschijnlijk nog nooit een gezien hebt… De bijzondere architectuur doet denken aan een enorm stenen schip van verwoeste stenen. Daarna kom je bij ha mausoleum van Ismaïl Samani en Tchor Bakr, de necropool van de emirs, en Sitori-i-Mokhi-Khoza, het “Paleis van de maan en de sterren”. Na al die ontdekkingen is het tijd om een theetje te drinken in het hart van de markt en er het leven van alledag te observeren. De stad baadt in een gevoel van trots: trots om haar geschiedenis en het parcours dat de stad heeft afgelegd, zonder daarbij de sovjetische geschiedenis te ontwijken.

Niet te vergeten wanneer je naar Oezbekistan wilt

– Oezbekistan is 15 keer zo groot als België, telt 30 miljoen inwoners en heeft Tasjkent als hoofdstad.
– De ideale periode om naar Oezbekistan te reizen is tussen april en eind oktober.
– De hotels zijn van goede kwaliteit en er is steeds meer variatie.
– Sinds dit jaar (2019) wordt het land ook gemakkelijker toegankelijk voor Europeanen. Een visa is niet meer nodig, een geldig paspoort volstaat.
– Een reis naar Oezbekistan begint meestal in Tasjkent, de hoofdstad, en gaat dan langs de onmisbare steden Samarkand en Bukhara, om daarna soms verder te gaan naar de karavaanstad Khiva. Uitstappen naar de steppe of de woestijn, zoals Kyzylkum, zijn ook mogelijk.
– Je krijgt er een ongezien hartelijk welkom. De bevolking is vriendelijk en beleefd.
– Wanneer je een rondreis doet is een nacht in een joert in de woestijn een onvergetelijke ervaring.