Noord-Brabant, in de voetsporen van Van Gogh

Je kan er in de voetsporen treden van een kunstenaar die niet alleen miljoenen mensen inspireerde, maar ook intrigeerde. Van Zundert tot in Nuenen vind je sporen terug van zijn leven als mens én als artiest.

Zundert, de wieg van Van Gogh

Op de markt van Zundert, waar Vincent in 1853 geboren werd, staat een frietkraam bedrukt met een replica van Van Gogh’s Aardappeleters, die voor de gelegenheid geen aardappelen, maar frieten naar binnen spelen.

Vincent’s fascinatie voor het boerenleven

De toon is meteen gezet. Het idyllische dorpje van de 19 de eeuw is nu een modern stadje, dat een boel buitenlanders over de vloer krijgt. Net zoals wij willen ze zien waar de grootmeester geboren werd en 16 jaar van zijn leven doorbracht. Het is hier dat Vincent’s fascinatie voor het boerenleven en de hardwerkende mens ontstond. Ook zijn liefde voor de natuur vond er zijn oorsprong. Nog voor hij enige streep verf op doek zette, heeft dit stadje hem gevormd als mens en als kunstenaar. Het is omringd door prachtige natuurgebieden, waarin je kan fietsen en wandelen langs plekken die Van Gogh al heel jong inspireerden.

Vincent’s leefwereld

De wandeling ‘Vincent Van Gogh, wortels van een meester’ leidt ons langs alle highlights in Zundert. Op de plaats waar zijn geboortehuis stond, de vroegere pastorie -want zijn vader was dominee- bezoeken we het Van Gogh Huis. Meer nog dan een museum is het een plek waar je werkelijk zijn jonge leven binnenstapt. Originele werken zien we er niet, wel indringende interpretaties gemaakt door o.a. een Turks schilder in zwart-wit. De tuin is exact gerestaureerd zoals Vincent’s moeder hem ooit aanlegde. Om de hoek vinden we het kerkje waar zijn vader predikte en dat hij ook op doek zette.

Vincent en Theo

Op het kerkhof ligt het graf van zijn doodgeboren broertje met dezelfde naam. Als kind speelde hij er vaak, hij hield enorm van de rust. De kosterwoning, waar Vincent soms kwam met zijn vader is nu een ‘artist in residence’ atelier en galerij geworden. Maar het meest gefotografeerde monument is het beeld van hem en zijn lievelingsbroer Theo, van de bekende beeldhouwer Ossip Zadkine.

Etten-Leur. Van Gogh’s eerste echte atelier

Na omzwervingen in de rest van Nederland, Parijs, Londen en zelfs Brussel en de Borinage verbleef Van Gogh vaak in Etten-Leur.

Zijn familie woonde er gedurende zeven jaar en hij viel er geregeld binnen. Het werd zijn toevluchtsoord, want hij had soms heimwee naar Brabant, dat hem zeer nauw aan het hart lag. In 1881 woonde hij bijna een jaar in de pastorie van Etten waar hij voor het eerst een atelier had, want hij is pas op zijn 27ste beginnen schilderen.

Etten betekende dus een keerpunt in zijn leven. Een prachtig werk dat hij pas op het einde van zijn leven schilderde in Arles, ‘Herinnering aan de tuin in Etten’, is een vrolijk en vooral kleurrijk meesterwerk. Hij had dan ook de beste herinneringen aan deze plek.

De Van Gogh Kerk

Ook in Etten-Leur bezoeken we verschillende Van Gogh monumenten, waaronder zijn standbeeld op de plek waar hij zijn eerste echte atelier had, de oude kosterwoning. Het wandelboekje ‘De Ettense Mijl’, leidt ons langs alle belangrijke plekken. Hoogtepunt hier is de Van Gogh kerk, waar zijn vader 7 jaar dominee was. Het is een niet te missen halte op de Brabantse route in de voetsporen van de grootmeester. Je vindt er heel wat informatie want het is een bezoekerscentrum geworden, maar vooral de glasramen trekken onze aandacht. Ze illustreren op een unieke manier de verschillende fases uit het leven van de schilder. Net ernaast, een plek die gegeerd is bij Instagrammers, is de Van Gogh muur, waarop replica’s van zijn werken pronken, street art als eerbetoon aan de meester met een gigantisch zelfportret als publiekstrekker.

Nuenen, eén groot openluchtmuseum

Van 1883 tot 1885 leefde Van Gogh in Nuenen. Door een conflict met zijn vader, woonde hij niet in de pastorie, maar trok hij zich terug in het mangelhuis in de tuin, waar zijn atelier was.

Hij beleefde hier zijn meest productieve tijd als kunstenaar, een kwart van zijn werken schilderde hij in en rond Nuenen. Het stadje en de omgeving is dan ook een soort gigantisch openluchtmuseum rond Van Gogh geworden. Er zijn zomaar even 23 plekken die gelinkt zijn aan de kunstenaar, waarvan er 14 ook in zijn schilderijen terug te vinden zijn. Zo ziet het Waterstaatkerkje bv. er nog identiek uit zoals hij het op doek zette. We bezoeken nog Nune Ville, het huis van zijn buurmeisje en vriendin Margot, die ook schilderde. Een romance à la Romeo en Julia, want de families waren tegen een huwelijk. Een zelfmoordpoging van Margot maakte een einde aan hun relatie.

De natuur als inspiratiebron

Er zijn verschillende plekken rond Nuenen waar Van Gogh zijn schildersezel neerpootte. Wij waren helemaal weg van de Collse Watermolen, die nog volledig intact is zoals Vincent hem op doek vastlegde in 1884. Ook de oude toren, waarvan nog slechts de fundamenten rechtstaan, werd meermaals door Van Gogh geschilderd.
Net zoals de statige windmolen De Roosdonck, die we terug kunnen vinden op verschillende schetsen en schilderijen van de meester. Van daaruit zien we ook de plek waar het huis stond waar hij De Aardappeleters vereeuwigde. In het kostershuis legde hij de laatste hand aan dit werk dat het belangrijkste werd uit zijn Brabantse periode. Vanuit het raam kijk je er uit op een 3D versie van zijn schilderij in het park van Nuenen. Een prachtig beeldhouwwerk dat ons terug katapulteert naar 1885.

Een romantisch parcours

We lopen naar het kerkhof waar Van Gogh’s vader begraven ligt. En we gaan zelfs een hapje eten in een van zijn doeken nl. de Opwettense Watermolen, met het grootste rad van Nederland. In Vincentre, het museum aan hem gewijd, word je terug gekatapulteerd naar de tijd dat Vincent hier leefde en werkte. We horen er verhalen van mensen die hem gekend hebben en er wordt gefocust op het beroemdste werk dat hij hier schilderde, nl. De Aardappeleters. Maar het meest romantische deel van het Van Gogh parcours is een fietspad waar kunstenaar Daan Roosegaarde ’s nachts duizenden glinsterende steentjes laat oplichten volgens patronen van Van Gogh ’s sterrennacht.

’s-Hertogenbosch en Van Gogh originals

Visitbrabants-Hertogenbosch Noordbrabants MuseumNa door zowat alle aspecten van zijn leven te hebben gewandeld, willen we natuurlijk ook originele werken van Van Gogh zien en dat kan in het Noord-Brabants Museum in ‘s-Hertogenbosch. Tijdens een gegidste rondleiding kunnen we niet alleen een tiental vroege werken van Van Gogh bewonderen, maar komen we alles te weten over zijn Brabantse roots en zijn fascinatie voor het boerenleven. En voor wie er maar niet genoeg van krijgt zijn nog een aantal recente muurschilderingen, verspreid over 5 verschillende Brabantse steden: Eindhoven, Breda, Tilburg, Helmond en ’s-Hertogenbosch, met als inspiratie het bewogen leven van dit Brabants genie.

Brabant, een gastronomische hotspot

In Noord-Brabant, kan je heerlijk eten en drinken. Probeer zeker een Bossche Bol als je in ’s-Hertogenbosch bent, een calorieënbom, maar wel bijzonder lekker. En vergeet Heineken. In Brabant drinken we de Zundert en La Trappe, trappistenbier gebrouwen door paters van de Abdijen van Maria Toevlucht en Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven waar zelfs Belgen als wij euforisch van worden. En Van Gogh mag dan misschien van simpele keuken gehouden hebben, Brabant heeft de meeste sterrenrestaurants van Nederland. Wij sluiten af in De Lindehof in Nuenen, de sterrenzaak van Soenil Bahadoer, een groot bewonderaar van Van Gogh en minstens even rebels.