Met drie UNESCO-sites en meer monumenten per vierkante kilometer dan welk ander land ook, biedt de archipel een concentratie van erfgoedschatten die Malta verankeren in zijn geschiedenis. De megalithische tempels van Ggantija, bijvoorbeeld, dateren van ver vóór de piramiden.
De archipel, een strategische passage in de Middellandse Zee, werd opeenvolgens overheerst door de Feniciërs, Grieken, Carthagiërs, Romeinen en Byzantijnen, tot de Arabieren met Mdina hun hoofdstad vestigden op een rotsachtige uitloper. Tegenwoordig wordt het de stad van de stilte genoemd. De huizen zijn gebarricadeerd achter hoge muren en de ramen beschermd door tralies dragen bij tot het mysterie. De zuilen van de St Paul’s Kathedraal brengen eeuwige hulde aan een verzameling grafstenen, versierd met de wapenschilden van de grote Maltese families, die in de steegjes van de slaperige stad lijken rond te spoken.
In 1530 bood Karel de Vijfde de archipel aan de Orde aan, die van Rhodos verdreven werd nadat ze het Heilige Land ontvlucht was. Twee eeuwen lang drukten de ridders hun stempel op het eiland, en zelfs nog nadat het onder Brits bestuur kwam. Er wordt gezegd dat er op de archipel evenveel kerken zijn als dagen in een jaar. Het was de Orde die voor de samenhang van het land zorgde en ook nu nog behoudt de kerk haar invloed bij de bevolking.
Dit barokke juweeltje is nog steeds de ontmoetingsplaats voor de Maltezen. Stap er binnen tijdens de Goede Week en je wordt ondergedompeld in een bijna kloosterlijke sfeer. Het pad van grafstenen waaronder de ridders liggen, leidt naar een kapel die bedekt is met rood fluweel als symbool voor het bloed dat door Christus vergoten werd. Rond het massief gouden tabernakel wordt er in stilte gemediteerd.
Witte Donderdag is de dag van zeven bezoeken aan zeven verschillende kerken, bij de altaren die uitnodigen tot gebed. Gezinnen slenteren door de straten van de ene portiek naar de andere, en stoppen daarbij ook bij de ongewone miniatuurkruiswegstaties die sommige mensen in de hal van hun huis bouwen. ‘s Avonds nemen honderden mensen deel aan een meer luidruchtige processie langs een met lantaarns verlichte kruisweg die naar een reusachtige verlichte calvarieberg leidt.
Goede Vrijdag is een rouwdag die gewijd is aan historische herbelevingen van de lijdensweg van Christus. De belangrijkste, met bijna duizend figuranten, vindt plaats in Zebbug: in levende taferelen worden de scènes uit de Bijbel nagespeeld in een processie, afgewisseld met muzikale ensembles die met ernst de lange tocht voorafgaan van de boetelingen die de zware staties van Golgotha dragen.
Wat een contrast met Paaszondag, wanneer families op de pleinen verzamelen in hun zondagse kleren! De kinderen spelen verstoppertje tussen deze dichte menigte, alsof het hele dorp bijeenkomt op het plein bij de kerk. Het zijn feestelijkheden die de Verrijzenis vieren met een groot aperitief en gevolgd worden door een familiemaaltijd.
Vanuit de tuinen van Upper Baracca die over de stad uitkijken, geniet je van een zicht op de bastions van Cospicua, Vittoriosa en Senglea die de overkant van de baai afbakenen. De haven wordt geanimeerd door de silhouetten van elegante zeilschepen, luxueuze jachten, cruiseschepen en kleurrijke Maltese bootjes.
De diepblauwe zee is moeilijk toegankelijk: de hoge golven slaan tegen de hoge krijtrotsen en de kleine kreekjes lijken heel onopvallend. Je moet in het noorden van het eiland naar Marsaxlokk, een kleine haven, genesteld in een baai, om het leven van de vissers gade te slaan die op de kades hun netten verzamelen terwijl ze met elkaar babbelen in een taal die klinkt als Arabisch maar met een Italiaans ritme. Honderden kleurige bootjes, de beroemde luzzus, dansen op zee met op hun romp altijd een oog geschilderd, het oog van Osiris, dat de boten tegen ongeluk zou beschermen.
Volgens de legende werd Odysseus hier in een grot vastgehouden door de nimf Calypso, aan de voet van een strand met roze zand en gouden reflecties. De terrasvormige velden, omgeven door lage droge stenen muurtjes, hellen af naar de kustlijn, omzoomd met kliffen en rotsachtige inhammen. Een stralende dag op Gozo eindigt met een magische ondergaande zon die oranje kleurt voor hij dieprood achter de horizon verdwijnt. Het minerale landschap van de baai is getooid in paars en dan een diep blauw dat verdrinkt in de golvende spiegel van de Middellandse Zee.