Krakau, waarschijnlijk het beste van Polen

Het historische centrum en de Rynek

Vanaf de 11de eeuw tot de verplaatsing naar Warschau in 1596 was Krakau de hoofdstad van Polen en de troon van het koninkrijk. Het historische centrum, dat gespaard bleef tijdens oorlogen en het communisme, barst van de monumenten die die het te danken heeft aan die koninklijke status. En wat voor monumenten! In dit ooit ommuurde stadshart – in de 19de eeuw vervangen door de ‘Planty’, een rustgevende groene omwalling die het van de buitenwijken scheidt – kunnen bezoekers vol bewondering de meest prestigieuze gebouwen bezichtigen.

Het heuvelcomplex van Wawel is het epicentrum van de stad. Hier staan het koninklijk kasteel en de kathedraal naast elkaar, beide als getuigen van de verdeling van de macht en een hoogtepunt van de Poolse identiteit. De kathedraal is de plek waar de kroning plaatsvond en waar de koningen begraven werden, met de graven en monumenten van de vorsten rondom het altaar van Sint Stanislaus, de beschermheilige van Polen. Het kasteel, gebouwd rond het centrale binnenplein met gaanderijen, is omgebouwd tot een museum gewijd aan het koningshuis en een evenementenlocatie.

Buiten de Wawel-enclave is het historische centrum net zo levendig. Hordes toeristen begeven zich over de ruggengraat gevormd door de straten Grodzka en St Florian en verspreiden zich door het centrum. Zolang je niet wordt afgeleid door de vele winkels,mag je de kerk van de Heilige Petrus en Paulus niet missen, een toonbeeld van barokke architectuur; de kerk van de Heilige Andreas, het oudste Romaanse gebouw; en de lieflijke Kanonicza-straat met zijn 14de en 15de eeuwse gebouwen, met in één ervan het’ Johannes Paulus II’-centrum, gewijd aan de nagedachtenis van de voormalige paus – een icoon in de stad. Hij was er aartsbisschop voordat hij zijn missie in rome ging vervullen. Daarnaast zijn er ook het Collegium Maius, de thuisbasis van de prestigieuze Jagiellonian Universiteit, waar Nicolaus Copernicus… en de toekomstige Johannes Paulus II studeerden; en tot slot ook de Franciscaanse en Dominicaanse basilieken, machtige ordes in deze religieuze stad.

De Grodzka-straat loopt tot aan Rynek, het levendige centrum van Krakau. Op het grootste middeleeuwse plein van Europa (200  x 200 meter) vind je de prestigieuze Lakenhal met zijn souvenirkraampjes, een symbool van de handelsstad van weleer. De Notre-Dame kerk en de klokkentoren van het stadhuis lijken op majestueuze totempalen voor de terrassen van cafés en restaurants. In de Notre-Dame vind je: het gotische altaarstuk van Veit Stoss (15de eeuw), één van de grootste en mooiste ter wereld, met 200 figuren; het ritornello van de hejnał, een melodie die sinds de 16de eeuw elk uur wordt gespeeld door een trompettist boven op een kerktoren als uiting van de onafhankelijkheid van de stad.

Ten noorden van de Rynek ligt een aaneengesloten stadsgedeelte. Rond de St Florianstraat vind je het museum van de Czartoryski-prinsen (en het beroemde schilderij ‘De Dame met de Hermelijn’ van Leonardo da Vinci), Jama Michalika (een typisch 19dee-eeuws cafémuseum), het Slowacki Theater, de St Florian Poort en het Barbican. Je kan ook verder wandelen naar ‘Stary Kleparz’, de authentieke volksmarkt van de stad.

Kazimierz, erfgoed van de Joodse cultuur

Deze wijk, die aan het begin van de 19de eeuw aan de stad werd toegevoegd, ademt een sfeer uit die zowel historisch als ‘bohémien’ is. Hier vestigde zich in de 14de eeuw de eerste Joodse gemeenschap, die vijf eeuwen lang groeide en bloeide, tot aan de Tweede Wereldoorlog… In 1939 was een kwart van de 250.000 inwoners van Krakau Joods.

De Nazi-vervolging decimeerde op tragische wijze deze bevolking, die werd overgebracht naar het naburige getto Podgórze (zie hieronder) en vervolgens gedeporteerd naar de concentratiekampen – waaronder Auschwitz, 60 km verderop. De afgelopen 20 jaar, nu de herinnering aan het conflict van 39-45 wat is vervaagd, heeft deze lange tijd aan krakers en criminaliteit overgeleverde wijk zijn Joodse identiteit herontdekt, met gebedshuizen en herdenkingsplaatsen en een levendige shoppingcultuur en toerisme.

En dat merk je maar al te goed wanneer je door de straten Mieselza, Józefa en Szeroka wandelt. Cafés en restaurants met een Joodse keuken gaan er hand in hand met synagogen, musea en centra voor Asjkenazische cultuur, twee Joodse begraafplaatsen en een heleboel niet-etnische eetgelegenheden, boetiekjes en trendy galerieën waar toeristen en jonge Krakauers elkaar ontmoeten. Rond de Szeroka-straat (eigenlijk een plein) ligt het koosjere restaurant ‘Ariel’ vlakbij ‘Hamsa’, waar je Midden-Oosterse specialiteiten kan eten net als in Tel Aviv. Beide kijken uit op de synagoge en de oude Joodse begraafplaats Remu’h (én van de oudste in Europa), die druk bezocht wordt door buitenlandse orthodox-joodse gemeenschappen, herkenbaar aan hun typische kleding.

Bij een bezoek aan Kazimierz moet je zeker ook eens naar het Nowy-plein. Hier vind je een rotonde waar vanuit kiosken de beroemde zapiekanki (stokbrood met kaas, ketchup en bieslook) wordt verkocht en elke zondag een vintage tweedehandsmarkt plaatsvindt, die nieuw leven ingeblazen werd door toeristen en hipsters. Vanaf het Wolnica-plein, waar het grote gebouw van het voormalige gemeentehuis van de wijk staat, leidt de Mostowa straat naar de Ojca Bernatka designloopbrug (voor voetgangers en fietsers), die over de Vistula naar de wijk Podgórze leidt.

Podgórze en Zabłocie, herinnering aan het ghetto en museumcluster

Deze wijk, die meer uit het centrum ligt op de rechteroever van de Vistula, herinnert aan de tragische genocide op de Joden van Krakau, die hier vanaf 1941 werden samengedreven en vervolgens werden gedeporteerd naar verschillende concentratie- en werkkampen, waaronder Płaszów, ten zuidoosten van de stad. Vandaag is dit een woonwijk die (nog) niet is bezweken onder het massatoerisme. Aan de Vistula zorgt de voetgangersbrug Ojca Bernatka, die deze wijk sinds 2010 met Kazimierz verbindt, voor een vlotte oversteek die tot nieuwe gewoonten leidt.

Dit plein vormt een perfecte link naar het volgende bezoek, in de naburige wijk Zabłocie, waar je het Oskar Schindler Fabrieksmuseum vindt. Het is ondergebracht in de voormalige fabriek die beroemd werd door Steven Spielberg’s film Schindler’s List uit 1993. Het herinnert aan de grote rol die Oskar Schindler, de Duitse directeur van deze emaille-fabriek, speelde bij het redden van meer dan 1.000 Joden van deportatie. Het museum is meer in het algemeen gewijd aan Krakau tijdens de bezetting en is zeker erg ontroerend, maar heeft te lijden onder de krappe tentoonstellingszalen en de kille sfeer, met een overvloed aan informatie.

MOCAK (2011) is dan weer een museum van een heel ander kaliber. het dompelt je als bezoeker onder in de wereld van Poolse artistieke creaties. Het Museum van Hedendaagse Kunst in Krakau, dat bestaat uit een nieuw gebouw en gerenoveerde fabrieksgebouwen, toont werken van Poolse kunstenaars en organiseert populaire tijdelijke tentoonstellingen.

Om de zeer ‘Krakoviaanse’ inborst van de wijk te ontdekken, kuier je best rond in de buurt van het Podgórski-plein. Rond de neogotische Sint-Jozefkerk vind je woongebouwen uit de 18de en 19de eeuw, enkele van de authentieke ‘melkbars’ van de stad (kantines die nog stammen uit de communistische periode) en de dorpssfeer van de heuvel achter de kerk (Dembowskiego straat en Bednarskiego park).

Een ‘arty’ en ‘foody’ stad

Met 160.000 studenten op een bevolking van 1 miljoen inwoners, tientallen nationaliteiten (Frans, Duits, Italiaans, Spaans, Oekraïens…) die werkzaam zijn in verschillende sectoren – dienstencentra, design… – en Europese waarden die sterk aanwezig zijn, is het niet verwonderlijk dat deze stad van ‘professoren’, die al eeuwenlang is ondergedompeld in een artistiek en intellectueel klimaat, één van de meest dynamische steden van Europa is.

Naast de rijkdom aan musea en (zes!) theaters is Krakau een stad met een intense ‘urban’ cultuur. Deze sector is zelfs de op één na belangrijkste economische sector van de stad, na het toerisme. Het aantal festivals dat elk jaar wordt georganiseerd en de 140 medewerkers van het stadskantoor die verantwoordelijk zijn voor de organisatie, zijn hiervan een toonbeeld. Je hebt onder andere het ‘Misteria Paschalia Festival’ (Pasen); het Studentenfestival van Krakau (een week in mei, wanneer de burgemeester hen de sleutels van de stad overhandigt); het Festival van de Joods Cultuur (juni); het Filmmuziek Festival (mei-juni, het grootste ter wereld); het Poëziefestival (juni); het Festival van de Klassiek Muziek (juli); het zomerse Jazzfestival (juli); het Internationaal Straattheaterfestival (juli); Unsound Festival (elektronische muziek, oktober); het All Soul Jazz Festival (november)… En daarnaast ook het Forum van Europese steden, dat Krakau in juni 2025 zal organiseren, als hoogtepunt van zijn openheid naar het oude continent.

Dit multiculturalisme wordt weerspiegeld in het eten. Traditionele Poolse restaurants die aloude gerechten serveren (soepen, pierogi, enz.) in een chique omgeving gaan hand in hand met een brede waaier aan etnische restaurants (Armeens, Litouws, Japans, Koreaans, enz.) en trendy adresjes, vintage locaties, biologische markten, enz. En iedereen heeft zijn eigen idee van de beste plek om te eten! In Kazimierz zullen sommigen je de trendy bars aanraden, zoals ‘Hevre’ (vintage chique setting in een voormalige synagoge) of ‘Eszeweria’ (oude houten meubels en intieme achtertuin).

Fans van leescafés zullen stoppen bij ‘Austeria’, een café-restaurant dat Joodse gerechten serveert en dat daarnaast ook een kleine uitgeverij is. Het werd beroemd door zijn ‘boeken om in te schrijven’, met afwisselend pagina’s van de auteur en blanco pagina’s voor commentaar van de lezer. Kazimierz, een hip geworden wijk, is een goudmijn voor trendspotters, met ook een groot culinair aanbod: ‘Karakter’ voor zijn biologisch-dynamische wijnen, ‘Bottigliera 1881’ (en zijn recente bistroversie, ‘Buffet’) om de 2-Michelinsterrenkeuken van Przemysław Klima te proeven…

‘Podgorze’ is ook niet slecht. Sommigen zweren dat ‘Luktung’ de beste ‘asiat’ van de stad is, terwijl de bobo’s elke zaterdag gaan winkelen op de biologisch-ecologische Pietruszkowy-markt, tegenover het ‘Korona’-zwembad. En ook in het historische centrum kom je aan je trekken: Pimienta wordt beschouwd als het beste vleesrestaurant van de stad, en het onlangs geopende luxe hotel ‘H15’ haalt de headlines met zijn restaurant ‘Artesse’, dat ook een Michelinster kreeg. In Krakau vind je om elke hoek nieuwe verrassingen.

Praktische info

Zo ga je erheen

Vluchten Brussel Charleroi – Krakau met Ryanair (ryanair.com) en Brussel Zaventem met Brussels Airlines (brusselsairlines.com).

Bezoeken

– Het koninklijke kasteel van Wawel.

– Collegium Maius.

– Museum van de Czartoryski-prinsen.

– Cricoteka-museum. 

– De fabriek van Oskar Schindler. 

– MOCAK

En savoir plus

krakow.travel