Krakau: van de hoofdstad tot de parel van Polen

Heerlijk, gastvrij, artistiek en verrukkelijk. Krakau is uitgegroeid tot een van de belangrijkste toeristische bestemmingen in Oost-Europa. Van de middeleeuwse oude stad tot de oude Joodse wijk en zijn indrukwekkende zoutmijn, de voormalige Poolse hoofdstad heeft alles om liefhebbers van kunst, cultuur en gastronomie te verleiden. Genoeg om je een heel weekend te vermaken, of zelfs langer!

Een even glorieuze als tragische geschiedenis

De eerste vermelding van Krakau dateert uit 965. In het jaar 1000 begon de stad zich actief te ontwikkelen, werd een belangrijk handelskruispunt in de Middeleeuwen en vervolgens een centrum van spirituele en koninklijke macht om ten slotte de hoofdstad en hoofdverblijfplaats van de Poolse koningen te worden. Tijdens de Renaissance beleefde Krakau een periode van welvaart en artistieke ontwikkeling. Veel van de iconische monumenten van de stad werden in deze tijd gebouwd, waaronder de Lakenhalle en de Mariakerk. De barokperiode heeft ook een belangrijke stempel gedrukt op de architectuur van de stad.

In de 18e eeuw werd het land verdeeld tussen Rusland, Pruisen en Oostenrijk. Krakau viel toen onder Oostenrijks bewind en werd onderdeel van Galicië. Ondanks deze buitenlandse overheersing bleef de stad een belangrijk cultureel en intellectueel centrum. Na de Eerste Wereldoorlog herwon Polen zijn onafhankelijkheid en werd Krakau weer Pools. Na een nieuwe periode van economische en culturele voorspoed tijdens het interbellum viel Krakau onder de Nazi-bezetting. De Joodse wijk Kazimierz werd verwoest door de Holocaust, waarbij veel inwoners werden overgebracht naar het nabijgelegen concentratiekamp Auschwitz.

Toen de oorlog voorbij was, werd Krakau hergebouwd en toonde het zijn rijke erfgoed. Het historische centrum werd in 1978 zelfs geclassificeerd als UNESCO-werelderfgoed. Subliem en prachtig onderhouden, Krakau trekt terecht elk jaar duizenden toeristen aan.

Blikvangers

Veel van de echte bezienswaardigheden in Krakau bevinden zich in de oude binnenstad. Alles is er op wandelafstand. Een twintigtal tramlijnen doorkruisen de stad en haar buitenwijken, van 5 uur ‘s ochtends tot 11 uur ‘s avonds.

De belangrijkste attractie van Krakau is ongetwijfeld het sublieme Wawel-kasteel, gelegen op de top van een heuvel. Dit enorme architecturale complex, dat in een opmerkelijk goede staat verkeert, was van de 11e tot de 16e eeuw het centrum van de kerkelijke en monarchale macht van Polen^. Er is een indrukwekkende collectie portretten uit alle periodes te bewonderen, naast renaissancemeubels, gebeeldhouwde houten plafonds die tot de mooiste van Midden-Europa behoren, Italiaanse en Nederlandse schilderijen, evenals enkele tientallen Brugse en Brusselse wandtapijten die in de loop van de tijd zijn verworven dankzij de overvloedige inkomsten die de nabijgelegen zoutmijn genereerde. Het complex omvat ook een kleine kathedraal in gotische stijl die verschillende kroningen heeft meegemaakt.

Op een paar minuutjes lopen bereik je het indrukwekkende Rynek Glowny (Marktplein), waar de zon de vele kleurrijke gevels van de plaats prachtig accentueert. Dit is het historische centrum van de stad sinds de bouw in 1257 en nu het grootste middeleeuwse plein van Europa. Centraal liggen de Lakenhallen, een waarachtig juweel van renaissance-architectuur, met een tiental kleine winkeltjes met lokale ambachten. Op een van de hoeken van het plein staat majestueus de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek. Op de top van een van de twee torens speelt een trompettist elk uur een bugelmelodie in de richting van de vier windstreken. Een origineel eerbetoon aan de hoornblazer die in 1241 door de Tartaren werd gedood, nadat hij de stad had gewaarschuwd voor het naderende gevaar. In het hart van het religieuze gebouw staat een imposant 15e-eeuws gotisch altaarstuk (het grootste van Europa) dat net is gerestaureerd. Dit gotische meesterwerk, versierd met bijna 200 figuren, is 13 m hoog en 11 m breed en brengt een tafereel dat gewijd is aan het leven van de Maagd Maria.

Aan het eind van de dag is het tijd voor een wandeling langs de groene Planty lanen, die het historische centrum van Krakau omringen.

De Joodse wijk van Kazimierz

Kazimierz is een van de wijken die grenst aan de oude binnenstad. Van de 14e tot de 19e eeuw was het een onafhankelijke stad, bewoond door Joden, voordat ze werd omgevormd tot een echt district van de Hebreeuwse cultuur. Voor zowel de lokale bevolking als toeristen is Kazimierz in de eerste plaats een levendig gebied met clubs, bars en restaurants, waarvan sommige traditionele koosjere gerechten aanbieden, zoals het uitstekende restaurant Ariel waar je kunt lunchen of dineren. Je bezoekt deze wijk best te voet, zodat je de vele gerestaureerde gebouwen goed kunt bewonderen, evenals de oude synagoge, waar momenteel het Museum van het Jodendom is gevestigd, en de Remuh-begraafplaats, grenzend aan de gelijknamige synagoge. Door een van de poorten kan je graven in de vorm van sarcofagen bewonderen die getuigen van de invloed van de Renaissance op deze mystieke plek.

De Joodse wijk van Krakau mag dan vandaag feestelijk zijn, ze heeft tragische tijden meegemaakt tijdens de Nazi-bezetting. Hier bevond zich een van de grootste Joodse getto’s van de Tweede Wereldoorlog, waar duizenden mannen, vrouwen en kinderen werden opgepakt voordat ze naar de vernietigingskampen werden gestuurd. En terwijl veel overblijfselen van het getto zijn opgegaan in het stedelijke landschap, maakt de voormalige fabriek van Oskar Schindler, die is omgebouwd tot museum, er een erezaak van om de herinnering aan de slachtoffers van de Nazi-barbarij levend te houden. Een ervaring die voor iedereen, jong en oud, even verrijkend als ontroerend is.

Zout, een goudmijn!

De Wieliczka-zoutmijn, die sinds 1978 op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat,  ligt op 12 km van Krakau. Het is een van de oudste mijnsites ter wereld, die in bedrijf is sinds de 13e eeuw! De exploitatie van deze zoutmijn duurde meer dan 700 jaar, wat leidde tot het ontstaan van een uitgebreid netwerk van ondergrondse galerijen met een totale lengte van ongeveer 300 km, afgewisseld met meer dan 2.000 “kamers”, waarvan sommige tot 327 m diep gaan! De 3,5 km lange route, die meer dan 800 treden omvat, neemt u mee naar een even mysterieuze als boeiende wereld, met kamers en galerijen naast indrukwekkende houten constructies, sculpturen en kapellen. De ondergrondse meren en de vele overblijfselen van het werk van de mijn geven een uitstekend idee van de werking van deze mijn die eeuwenlang heeft bijgedragen aan het vullen van de schatkist van het koninkrijk. Het hoogtepunt van dit spektakel is ongetwijfeld de Janowice zaal, die door de mijnwerkers van Wieliczka werd versierd met sculpturen, bas-reliëfs en enorme kroonluchters. Het is zelfs mogelijk om de plek te huren voor trouwfeesten, terwijl er elk jaar verschillende concerten en sportwedstrijden worden georganiseerd. Vergeet niet, voordat je de mijn verlaat, om aan een van de muren te likken om het rauwe zout te proeven!

Een streek vol geneugten

Als je de restaurants, bars en markten van Krakau verkent, ontdekt je meteen de rijkdom van de lokale keuken die de geschiedenis en culturele diversiteit van de stad weerspiegelt. Niet voor niets werd ze in 2019 uitgeroepen tot Europese Hoofdstad van de Gastronomie. Of je nu kiest voor streetfood of een gerenommeerd adres, de lokale keuken bestaat steeds uit een smakelijke mix van invloeden die zijn geërfd van de verschillende naties die elkaar in dit gebied hebben opgevolgd. Russen, Litouwers, Oekraïners, Joden en Tartaren hebben allemaal hun stempel gedrukt op de keuken van Krakau. Als gevolg hiervan is de lokale culinaire scene zeker niet typisch voor een land met een communistisch verleden. Integendeel, vooral dankzij een nieuwe generatie chef-koks die veel plezier beleven aan het combineren van lokale gerechten en meer hedendaagse trends.

Tot de lokale specialiteiten die je kunt proeven behoren pierogi, ravioli gevuld met aardappelen en kwark, vlees, kool of champignons, die worden beschouwd als het nationale gerecht in Polen. Nog een voltreffer: paczek, ronde, gebakken donuts traditioneel bedekt met een dik suikerglazuur, gevuld met aardbeien- of rozenjam… Een caloriebom! Probeer ook de obwarzanek krakowski, een krakelingachtig broodje dat waarschijnlijk de meest karakteristieke vertegenwoordiger is van straatvoedsel in Krakau. Traditioneel bestrooid met zout, sesam of papaver, wordt het al meer dan 600 jaar met de hand gemaakt in de bakkerijen van de stad. En dit is nog maar een kleine greep uit alles wat je ter plaatse kan smullen!

Goede restaurants

Tijdens ons verblijf konde verschillende restaurants proberen. We raden de volgende adressen aan:

• Klimaty Południa, perfect voor een rustige lunch op het terras
• Karczma Pod Wielką Solą, gespecialiseerd in grills en soepen, op een steenworp afstand van de Wiliczka-zoutmijn
• Pod Nosem, aanbevolen door de Michelingids, die een mooi staaltje biedt van de lokale keuken, met een onberispelijke service
• Ariel, een van de beste Joodse restaurants in de stad waar u kunt luisteren naar een Klezmer-muziekconcert
• Bottiglieria 1881, het restaurant van chef-kok Przemysław Klima en het eerste etablissement in de stad dat een Michelinster ontving

Hoe bezoeken?

Sinds 3 april vliegt Brussels Airlines dagelijks naar Krakau. Reken op ongeveer € 90 per vlucht, waarbij de prijs varieert afhankelijk van het seizoen.

Pierre-Benoît Sepulchre