Gijón en Oviedo, als halfzussen in Asturië

Ondanks het feit dat de regio vooral bekend staat omwille van zijn ruige kustlijn en het imposante reliëf van de Picos de Europa, mag je de twee grote steden niet over het hoofd zien. De eerste, die modern en actief maar op de handel gericht is, geeft sierlijk uit op de Cantabrische Zee. De tweede heeft een unieke geschiedenis, die wordt geïllustreerd door het oude erfgoed en de status als ‘prinselijke hoofdstad’. In dit tijdperk van massatoerisme voldoet deze bestemming aan alle eisen, te ontdekken met de auto of met het vliegtuig, met rechtstreekse vluchten van België naar Oviedo.

1. Oviedo, hoofdstad van een voormalig koninkrijk
2. Gijón, scheepvaart- en handelsstad

Oviedo, hoofdstad van een voormalig koninkrijk

Oviedo telt nauwelijks minder inwoners dan zijn buurstad Gijón en is zonder twijfel de mooiste stad van de provincie. Het rijke erfgoed dankt ze aan haar verleden als koninkrijk (9de-10de eeuw), dat als eerste Iberische gebied de Reconquista ondernam. Maar aan de rol die het speelde als hoofdstad van het ‘Prinsdom Asturië’, een status die het verwierf nadat de erfgenaam van de Castiliaanse en daarna Spaanse kroon de titel ‘Prins van Asturië’ kreeg op basis van een overeenkomst uit de 14e eeuw.

Een wandeling door het historische centrum zorgt voor het nodige architecturale genot. Langs de ‘calles’ en ‘plazas’, de meeste autovrij, volgt het ene monumentale gebouw het andere op: de sober ogende 17e-eeuwse voormalige universiteit, de Romaanse Torre Vieja, het benedictijnenklooster van San Pelayo dat eerder een paleis lijkt dan een klooster, de adellijke gebouwen uit de 17de en 18de eeuw op het plein van Porlier, het stadhuis met gewelfde gaanderijen en de kerk van San Isidoro op Plaza de la Constitución, het prachtige kleine ‘El Fontan’-plein met een binnenplaats omringd door zuilengalerijen die huizen ondersteunen…

El Greco, Murillo, Zurbaran, Goya, Sorolla en zelfs Picasso, Miró en Dalí

Voor kunstliefhebbers is het Archeologisch Museum van Asturië en must. Het is gehuisvest in het voormalige benedictijnenklooster van San Vicente en herbergt vestingen uit de tijd dat de regio een koninkrijk was. Op de hoek van het Plaça de Alfonso II El Casto staat het Museo de Bellas Artes. De collectie van dit ‘mini Prado’, ondergebracht in een 18e-eeuws paleis en een hedendaags gebouw, bevat werken van beroemde kunstenaars als El Greco, Murillo, Zurbaran, Goya, Sorolla en zelfs Picasso, Miró en Dalí.

Maar het plein is vooral ook de thuishaven van de schitterende San Salvador-kathedraal. Als toonbeeld van de flamboyante gotische stijl heeft het drie majestueuze portalen die leiden naar het schip en de kloostergang. Het schip heeft een opmerkelijk 16de-eeuws houten retabel en barokke elementen uit de 18de eeuw. Het huisvest ook de Cámara Santa (Heilige Kamer), met meesterwerken van de edelsmeedkunst uit de 9de en 10de eeuw, een ongeëvenaarde schat die door UNESCO op de Werelderfgoedlijst is geplaatst. De tweede is opmerkelijk vanwege de kruisgewelven en de finesse van de openingen.

Oviedo, levenskunst in het ‘groene’ Spanje

Oviedo is een groene stad in het Atlantische deel van Spanje en toont zich elegant handelscentrum, geïllustreerd door de artistieke achtergrond en de traditionele ‘sidrerías’. Het gebied ten noorden van de Calle de Argüelles is dé place to be om te winkelen.

De winkels krijgen een plaatsje op de benedenverdieping van opmerkelijke gebouwen, langs brede voetgangersstraten versierd met moderne beeldhouwwerken, fonteinen en bankjes. Zo’n honderd beelden fleuren de straten op en vormen een kunstzinnige reis van het historische centrum naar dit moderne deel van de stad. Dit zijn onder andere ‘Verkoopsters van El Fontán’ (Plaza de Daoíz y Velarde), ‘Zittende Vrouw’ (Calle Ramón y Cajal, voor de universiteit), ‘El Diestro’ (buste van een stierenvechter, Calle Valdes), ‘Culis monumentalis’ (hoek van Calle Pelayo en Calle Alonso de Quintanilla), ‘La Maternidad’ (werk van de Colombiaanse kunstenaar Botero, Plaza de la Escandalera)…

Deze vaak imposante gebouwen leiden naar de Calle Milicias Nacionales, waar je verrast wordt door een standbeeld van… Woody Allen. Zijn aanwezigheid hier heeft te maken met het feit dat de New Yorkse filmmaker in 2002 in het theater van Campoamor de beroemde prijs ‘Prinses van Asturië’ in ontvangst nam, die elk jaar wordt uitgereikt aan een persoonlijkheid uit de wereld van kunst, wetenschap, sport, literatuur of communicatie. De Amerikaan werd daarna een vaste waarde in de regio. Andere beroemdheden die de prijs kregen, zijn Norman Foster, Barbara Hendricks, Bob Dylan en in 2023 Meryl Streep.

Verrassende tradities en spektakel

Nog zo’n traditie in Oviedo: cider! Net als in Spaans Baskenland wordt deze licht alcoholische drank op basis van appels in de regio geproduceerd en gedronken in speciale tavernes die bekend staan als sidrerías.

En als er één straat is die je absoluut niet mag missen daarvan te proeven, dan is het wel de Calle Gascona. Die staat vol met kraampjes waar het plezier evenzeer in het glas en de warme sfeer zit als in de manier waarop de drank wordt geserveerd. De obers heffen de fles hoog boven hun hoofd om de glazen te vullen, waarbij de cider in een spectaculaire straal naar beneden stroomt en in het rond spettert – waarbij wat er gemorst wordt, opgevangen wordt in een emmer die op de vloer onder het glas staat. Een verbazingwekkende traditie en spektakel om een verblijf in Oviedo mee af te sluiten!

GIJÓN, scheepvaart- en handelsstad

De grootste stad van Asturië (275.000 inwoners) zal fans van havensteden kunnen bekoren, die graag activiteiten aan zee combineren met shoppen. Om Gijón echt te leren kennen wanneer je er voor het eerst komt, ga je naar het schiereiland Santa Catalina. Dit natuurlijke schiereiland, waarvan de heuvel de naam Cimadevilla draagt, biedt een mix van smalle straatjes en volkse pleinen, bezaaid met oude vissershuizen en zeemansbars.

De Cerro-klim leidt je naar een park, een voormalige militaire zone die is uitgegroeid tot een plek om te wandelen met een uitzicht over de hele stad. Het biedt majestueuze uitzichten over de baai van Gijón en de omringende bergen. Er zijn ook twee charmante pleinen, Plaza Arturo Dias en Plaza de la Correda, naast de klokkentoren en een 16e-eeuws paleis, het Casa Natal de Jovellanos.

West- en Oostkant

Aan de oostkant van het schiereiland vind je een lage dijk. Dit is een favoriete wandelplek waar de lokale bevolking flaneert, en die loopt van de Romeinse termen van Campo Valdes langs het lange strand van San Lorenzo, waar de lokale bevolking samenkomt op één van de genummerde ‘escaleras’ (trappen) die leiden naar het gouden zandstrand… Aan de westkant vind je dan weer de vissers- en jachthaven van Gijón. De Plaça del Marques, met een uitzicht op de boten, wordt gedomineerd door het opmerkelijke barokke Revillagigedo Paleis (17e eeuw).

Het Revillagigedo-Paleis, nu een tentoonstellingsruimte. Philippe Bourget ©
Achter een middeleeuwse look gaat een barok complex schuil waar regelmatig mooie tentoonstellingen plaatsvinden. Op een steenworp daar vandaan ligt de Plaza Mayor, met zijn okerkleurige gevels en omringd door monumenten, die naar het zuiden uitgeeft op een wijk waar je een overvloed aan winkels vindt (calles Instutito, de la Merced, San Bernardo…), omringd door adellijke gebouwen die ontelbare boetieks en café-restaurants herbergen.

Laboral de Gijón, een voormalig college en stadsvisie uit de jaren 1950

Een bezoek aan het ‘Laboral’, naast het Escorial van Madrid het grootste stedelijke complex van Spanje, neemt je mee naar de architectuur van de Franco-jaren. Het monumentale gebouw staat in de buitenwijken van Gijón, op een klif, waardoor het lijkt op een moderne citadel. Dit gigantische complex werd in 1948 gebouwd en was bedoeld om weeskinderen uit de mijnbouwsector te huisvesten en hen een opleiding te geven.

Tijdens de bouw werd besloten om er een hogeschool en een technische universiteit (Universidad Laboral) van te maken. In die tijd was Spanje, onder het bewind van Franco, erg arm en de regering wilde de allerjongsten opvoeden met een strenge, conservatieve visie op onderwijs. Luis Moya Blanco, een jonge architect uit Madrid, kreeg de opdracht om dit educatieve fort te bouwen, dat zelfvoorzienend moest zijn, met een boerderij van 100 hectare onder toezicht van de Jezuïeten en de Clarissen.

LABoral Cuidad de la Cultura

Wanneer je binnenstapt in deze ‘ideale stad’ word je met verstomming geslagen. Het immense centrale plein (150 m lang, 50 m breed), omgeven door klassieke gebouwen in Romeinse, Griekse en Ottomaanse stijl, de imposante kerk, de hoge toren (130 meter!), het theater… alles staat hier in het teken van de striktheid en grootheidswaanzin van Franco. Het complex werd in de jaren ’80 verlaten en overgenomen door de regering van het Prinsdom Asturië, met als doel het nieuw leven in te blazen. Sinds de heropening in 2007 is het het ‘LABoral Cuidad de la Cultura’ een open ruimte die in het teken staat van artistieke en industriële creatie, media, opleiding, muziek (conservatorium), tentoonstellingen en het organiseren van culturele en professionele evenementen. In het voormalige klooster van de Clarissen is ook het hoofdkantoor van de radio- en televisiezender van het Prinsdom Asturië gevestigd. Een deel van de 130.000 m² van LABoral is toegankelijk voor bezoekers tijdens rondleidingen van januari tot half september.