7 weetjes die je niet wist over de Eiffeltoren

De Eiffeltoren, hét symbool van Parijs, een architectonisch meesterwerk dat bezoekers van over de hele wereld aantrekt. De toeristische trekpleister ligt op de linkeroever van de Seine en is een herinnering aan de historische wereldtentoonstelling van 1889. Die wereldtentoonstelling, een evenement dat technologie, wetenschap en culturele uitwisseling vierde, was namelijk de reden voor de bouw van de Eiffeltoren. De tentoonstelling trok bezoekers vanuit alle hoeken van de wereld en was bedoeld om de vooruitgang en prestaties van de mensheid te demonstreren.

Naar aanleiding van de wereldtentoonstelling kreeg de Franse ingenieur Gustave Eiffel de opdracht om een monument te ontwerpen dat het evenement zou vertegenwoordigen. Met een hoogte van 330 meter was het resultaat een toren van ongekende hoogte en technische perfecte. Destijds was de Eiffeltoren het hoogste bouwwerk ter wereld dat door de ijzeren balken en verbindingsstukken die zorgvuldig geassembleerd werden om de stabiliteit van de toren te waarborgen al snel het symbool werd van vooruitgang en innovatie.

Oorspronkelijk was de Eiffeltoren bedoeld als een tijdelijke structuur, maar al snel werd het monument erkend als een meesterwerk dat een permanente plaats kreeg aan de Parijse skyline. Jaarlijks trekken miljoenen bezoekers naar de toren dit staaltje technische kunst van dichtbij te bewonderen.

Enkele weetjes over de Eiffeltoren

De Eiffeltoren werd dus gebouwd door Gustave Eiffel en is 330 meter hoog. Het bouwwerk weegt 7.300 ton en is een toeristische trekpleister van de Franse hoofdstad. Dit jaar viert de Eiffeltoren, ondertussen hét symbool van Parijs zijn 130ste verjaardag.

Dat zijn allemaal heel leuke weetjes over de Eiffeltoren, maar er valt nog veel meer te vertellen over dit spraakmakende bouwwerk.

Niet door iedereen geliefd…

Vandaag wordt de Eiffeltoren beschouwd als een meesterwerk, maar dat is zeker niet altijd zo geweest. “De bouw van de Eiffeltoren ging gepaard met veel controverse, klachten en petities van tegenstanders”, aldus Christophe Girard, verantwoordelijk voor de dienst cultuur in Parijs. Ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling van 1889, die de honderdste verjaardag van de Franse Revolutie markeerde, werd een grote wedstrijd uitgeschreven om een toren te bouwen die het gezicht zou worden van de wereldtentoonstelling. Die werd, zoals hierboven al vermeld, gewonnen door industrieel Gustave Eiffel die met het speciale ontwerp op de proppen was gekomen. Veel kunstenaars, waaronder schrijvers Guy de Maupassant en Emile Zola, waren daar niet bepaald mee opgezet. Zij beschouwden het ontwerp als lelijk en buitensporig, en vonden dat het de schoonheid van de stad aantastte. In hun ogen was de toren een ongewenste inbreuk op de klassieke Parijse architectuur en stak het schril af tegen de elegante bouwwerken waar de stad om bekend stond.

Grappig weetje over de Eiffeltoren: hoewel De Maupassant fel gekant was tegen de Eiffeltoren, ging hij er toch regelmatig eten. Het restaurant in de toren was namelijk de enige plek in heel Parijs waar hij de toren niet kon zien.

Bouw duurder (veel) langer dan verwacht

De bouw van de Eiffeltoren heeft twee jaar, twee maanden en vijf dagen in beslag genomen. Dat was twee keer zo lang als oorspronkelijk verwacht. Die bouwtijd kan uitgelegd worden door een aantal uitdagingen die tijdens het productieproces naar boven kwamen. Ten eerste was de omvang van de Eiffeltoren een technische uitdaging. Het ontwerp van de toren, met zijn ingewikkelde netwerk van meer dan 18.000 ijzeren balken en verbindingsstukken, vereiste een zorgvuldige planning en constructie.

Daarnaast werd voor de bouw van de Eiffeltoren een nieuwe constructietechniek gebruikt: het gebruik van voorgefabriceerde onderdelen. De onderdelen werden buiten de bouwplaats vervaardigd en vervolgens naar de bouwlocatie gebracht om te worden geassembleerd. Deze nieuwe aanpak, hoewel innovatief, bracht ook logistieke uitdagingen met zich mee.

Een ander belangrijk aspect dat bijdroeg aan de vertraging van de bouw was het weer. Parijs heeft een onvoorspelbaar klimaat en de weersomstandigheden tijdens de bouwperiode waren soms ongunstig. Harde wind, stormen en winterse omstandigheden vertraagden de bouw van de toren.

Lijden onder verflagen

De Eiffeltoren lijdt onder de “verzadiging van bezoekers” en moet al voor de 18de keer sinds hij er staat, worden opgefrist. De opeenstapeling van verflagen zou ook een “probleem” vormen, aldus architect en historicus Bertrand Lemoine. De opbouw van de verflagen kan bijvoorbeeld leiden tot een toename van het gewicht van de toren, wat extra belasting met zich meebrengt. Bovendien kunnen de oude verflagen schilferen of barsten, wat het uiterlijk van de toren kan aantasten.

Symbool van menselijkheid

De bekende toren wordt ook gebruikt om politieke en zelfs humanistische boodschappen te verspreiden. Denk bijvoorbeeld maar aan de herdenking van slachtoffers van terrorisme of andere rampen.

Bijna vernietigd

“In 1900 gingen stemmen op om de Eiffeltoren te vernietigen wegens overbodig en verouderd,” zegt Bertrand Lemoine. “Gelukkig kon Eiffel daar een stokje voor steken: de toren diende immers als radio-antenne die de communicatie tussen Parijs en de Frans-Duitse grens kon waarborgen,” voegt de expert eraan toe. “Vanaf dat moment was er een strategisch en militair belang om de Eiffeltoren te laten staan.”

Minder aantrekkingskracht dan vroeger

Agnès Sorlier, een 59-jarige Parisienne, geeft lichtjes beschaamd toe dat ze niet meer naar de Eiffeltoren omkijkt. Ze betreurt vooral de werken, de hekken en de glazen muur rond het gebouw, ter bescherming tegen aanslagen, die het beeld geven van een “gebarricadeerde” Eiffeltoren. “Voor de veiligheid”, zegt politicus Christophe Girard daarover.

Hernieuwde belangstelling sinds de brand van de Notre-Dame

De verwoestende brand die in april 2019 de Notre-Dame-kathedraal trof, heeft wereldwijd enorme aandacht en zorg opgeroepen voor het behoud van historische en iconische gebouwen. “De brand in de kathedraal heeft de interesse van mensen voor erfgoed weer opgewekt”, zegt Girard. Mensen beseffen dat zelfs de beroemdste en meest geliefde historische gebouwen kwetsbaar zijn en getroffen kunnen worden door rampen die leiden tot vernietiging. De brand in de kathedraal heeft de aandacht van toeristen getrokken op de culturele wonderen die Parijs herbergt, waardoor de Eiffeltoren, al een van de bekendste attracties van de stad, nog maar aandacht kreeg.